Nasze dane są równie cenne, jak nasze pieniądze. Niestety wciąż wiele osób nie zdaje sobie z tego sprawy. Wyłudzenia danych osobowych, kradzieże tożsamości, phishing (wyłudzanie danych dostępowych do konta bankowego lub karty kredytowej) – lista tego typu przestępstw rośnie lawinowo, dlatego warto wiedzieć, jak się przed tym bronić! 

W GBS Banku wiemy, że bezpieczeństwo finansowe nasze i naszych najbliższych zależy nie tylko od utrzymania ograniczonego zaufania wobec obcych. To również ostrożność w posługiwaniu się dokumentami i wiedza o tym, jak ustrzec się przed ich trafieniem w niepowołane ręce. Zarówno kradzież, jak i zgubienie dokumentu tożsamości – dowodu osobistego, prawa jazdy, paszportu czy legitymacji – może przysporzyć nam wielu problemów, od utraty oszczędności życia, po konieczność wyjaśniania sytuacji związanych z wykorzystaniem naszych danych do celów przestępczych. Z zaciągniętych na nasze konto zobowiązań np. kredytów, pożyczek, zakupów na raty, z reguły trudno się wytłumaczyć, a ich anulowanie nie w każdym wypadku okazuje się możliwe. 

Warto pamiętać:
• Chroń dokumenty zawierające imię, nazwisko, adres, numer i seria dowodu, PESEL.
• Nie przekazuj dowodu osobistego osobom obcym, przy okazji transakcji wymagających okazania dokumentu, staraj się nie stracić go z oczu.
• Sprawdź, komu przekazujesz ksero dowodu osobistego.
• Nie przesyłaj e-mailem skanów i zdjęć dokumentów, na których widnieją dane.
• Ogranicz zawieranie umów na odległość, wybieraj bezpieczne sposoby autoryzacji, np. wizyta w banku, salonie komórkowym.
• Zastosuj RFID do ochrony swojej karty płatniczej.
• Nie podawaj nikomu danych uwierzytelniających (loginów, PIN-ów ani haseł do konta).
• Nie podawaj nikomu danych do autoryzacji transakcji (kodów jednorazowych).

W sytuacji utraty dokumentu tożsamości lub karty kredytowej liczy się szybkie i zdecydowane działanie. Nie warto w tej kwestii wahać się ani oczekiwać, że sprawa się sama rozwiąże. Im dłużej zwlekamy z powiadomieniem innych o naszym kłopocie, tym większe niebezpieczeństwo, że ktoś wykorzysta nasze milczenie, a o zaciągniętej na nas chwilówce dowiemy się dopiero od komornika. 

Zastrzeżenie dokumentu w banku
Trzeba przy tym pamiętać, że samo zgłoszenie utraty dokumentu na policji i w urzędzie nie wystarczy. O zaginięciu należy powiadomić również bank – niezależnie od tego, czy mamy rachunek bankowy. Dlaczego? Bo osoby niebędące klientami żadnego banku są szczególnie narażone na próby wyłudzeń. Informacje o nich nie znajdują się w bazach bankowych, a przez to trudniej sprawdzić ich tożsamość. Dokument zastrzeżony w banku (i tylko tam) trafia do systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE prowadzonego przez Związek Banków Polskich. Zastrzeżenia przyjmowane w tysiącach placówek są następnie gromadzone w Centralnej Bazie Danych Systemu Dokumentów Zastrzeżonych. Informacja wskazująca, że dokument jest zastrzeżony i powinien być natychmiast zablokowany, pojawia się automatycznie we wszystkich bankach w Polsce i u innych uczestników systemu. To pozwala ograniczyć lub uniemożliwić późniejsze wykorzystanie danych personalnych do celów przestępczych.

Zastrzeżenie dokumentu w BIK
Wyłączenie z obiegu skradzionego lub zgubionego dokumentu to podstawa, dlatego warto maksymalnie ułatwić sobie tę czynność. Jeśli dysponujemy dostępem do Internetu, możemy założyć konto na www.bik.pl. Po aktywacji usługi w każdej chwili będziemy mogli zgłosić problematyczny dokument. Zastrzeganie dokumentów online jest bezpłatne dla wszystkich klientów BIK i pozwala w kilka minut rozesłać informację o blokadzie nie tylko do wszystkich polskich banków, lecz również poczty oraz telefonii komórkowych. Zabezpieczona w ten sposób tożsamość nie posłuży żadnemu przestępcy. Biuro Informacji Kredytowej na swoich stronach udostępnia również narzędzia prewencyjne jakimi są Alerty BIK, czyli smsy lub e-maile ostrzegawcze, informujące o wszczętych wobec nas postępowaniach kredytowych. Dzięki takiej informacji nie jesteśmy, co prawda, w stanie zapobiec popełnieniu przestępstwa z wykorzystaniem naszych danych, ale możemy szybciej (niemal od razu) na nie zareagować. Usługa Alertów BIK jest płatna.

Warto pamiętać:
• W wypadku kradzieży dokumentów zgłoś przestępstwo na policji
• W wypadku kradzieży lub zgubienia dokumentu zgłoś się do urzędu
• W wypadku utraty dokumentu jak najszybciej zastrzeż go w banku lub BIK

A co, jeśli już ktoś wziął na nas pożyczkę, towar w sklepie albo abonament? Najlepiej działać od momentu pojawienia się pierwszych sygnałów oszustwa (sms, telefon lub pismo windykacyjne, kontakt z departamentu zarządzania wierzytelnościami). Zgłoszenie na policję albo do prokuratury o możliwości popełnienia przestępstwa; udanie się do biura prawnego i skorzystanie z pomocy w kwestii wyłudzenia; poinformowanie banku o tym, że zobowiązanie powstało w wyniku czynów zabronionych – to tylko kilka możliwości, jakie należy rozważyć na pierwszym etapie postępowania.

Kradzież tożsamości i związane z tym wyłudzenia są zjawiskiem częstym i prawdopodobnie, wraz z rozwojem technologii, liczba ich będzie wrastać. Dlatego bardzo ważna jest edukacja, zarówno osób młodych jak i seniorów i promowanie właściwych zachowań, dotyczących ochrony własnych danych, bezpiecznego korzystania z Internetu i działań zaradczych, jeśli problem kradzieży tożsamości nas dotknie.