Ochrona zatrudnienia oraz zmniejszenie obciążeń i zachowanie płynności finansowej w firmach to główne cele pakietu regulacji, które składają się na Tarczę Antykryzysową. Regulacje te weszły w życie 1 kwietnia. Wśród rozwiązań, które mają zapobiegać skutkom epidemii koronawirusa w Polsce, jest wsparcie realizowane przez ZUS.

Jakie wsparcie można otrzymać w ZUS?

Zwolnienie małych firm, zgłaszających do 9 osób do ubezpieczeń społecznych, ze składek za marzec, kwiecień i maj 2020 r.

Państwo przejmie na 3 miesiące pokrycie składek do ZUS od przed­siębiorców działających przed 1 lute-go 2020 r. Zwolnienie dotyczy składek za przedsiębiorcę i pracujące dla niego osoby. Ze zwolnienia mogą skorzystać także samozatrudnieni z przychodem do 15 681 zł (300% przeciętnego wy­nagrodzenia), którzy opłacają skład­ki tylko za siebie. Zwolnienie dotyczy składek na ubezpieczenia społecz­ne, ubezpieczenie zdrowotne, Fun­dusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Emerytur Pomostowych. Zarówno przedsię­biorca, jak i pracujące dla niego oso­by zachowają prawo do świadczeń zdrowotnych i z ubezpieczeń społecz­nych w okresie zwolnienia ze składek.

Przedsiębiorcy opłacający składki na własne ubezpieczenia i osoby z nimi współpracujące zachowują prawo do świadczeń w razie choroby i macie­rzyństwa, jeżeli byli objęci dobrowol­nym ubezpieczeniem chorobowym na 1 lutego 2020 r.

Ze zwolnienia ze składek nie sko­rzystają firmy, które znajdowały się w trudnej sytuacji w grudniu 2019 r. i nie regulowały należności, w tym składek pobieranych przez ZUS. Wy­nika to z regulacji UE.

Przykład 1

Spółka komandytowa zajmująca się doradztwem ubezpieczeniowym za­trudnia na 29 lutego 2020 r. 3 pracow­ników oraz 2 osoby na umowę zlece­nia. Prowadzi działalność od listopa­da 2007 r. Złożyła 6 kwietnia 2020 r. e-wniosek o zwolnienie z opłaca­nia składek za marzec, kwiecień i maj 2020 r. Spółka nie znajdowała się w trudnej sytuacji 31 grudnia 2019 r. Musi składać dokumenty rozliczenio­we  do 15 każdego miesiąca za miesiąc ubiegły i robi to zawsze w terminie.

Spółka ma prawo do zwolnienia z opłacania składek za marzec, kwie­cień i maj 2020 r., ponieważ zgłoszona była jako płatnik składek przed 1 lu­tego 2020 r. oraz na dzień 29 lute-go 2020 r. do ubezpieczeń zgłaszała 5 osób (mniej niż 10 ubezpieczonych). Zwolnienie z opłacania składek nastą­pi dopiero po złożeniu dokumentów rozliczeniowych.

Przykład 2

Pan Michał prowadzi działalność, w ramach której zajmuje się coachin­giem i mentoringiem dla prezesów firm, szczególnie w zakresie wystąpień publicznych. Prowadzi jednoosobo­wo działalność gospodarczą od marca 2013 r. i opłaca składki wyłącznie na własne ubezpieczenia. Składki opła­ca od najniższej podstawy. W marcu 2020 r. osiągnął przychód w wysoko­ści 20 tys. zł, w kwietniu 2020 r. przy­chody wyniosły 10 tys. zł. Pan Mi­chał nie znajdował się w trudnej sy­tuacji 31 grudnia 2019 r. Pan Michał 20 czerwca 2020 r. złoży e-wniosek o zwolnienie z opłacania składek za kwiecień i maj 2020 r. Pan Michał ma prawo do zwolnie­nia z opłacania składek za kwiecień i maj 2020 r., ponieważ:

zgłoszony był jako płatnik składek przed 1 lutego 2020 r.,

jego przychody w kwietniu (pierwszy miesiąc, za jaki wnioskuje o zwolnie­nie z opłacania składek) były niższe niż 15 681 zł.

Nie musi składać dokumentów roz­liczeniowych, bo jest zwolniony z obo­wiązku ich składania – ZUS sporządza dokumenty za płatnika.

Świadczenie postojowe dla osób, które wykonują umowy cywilnoprawne(umowy zlecenia, agencyjne, o dzieło)

Świadczenie co do zasady wynosi 2080 zł (80% minimalnego wynagro­dzenia) i jest nieoskładkowane oraz nieopodatkowane. W przypadku osób wykonujących umowy cywilnopraw­ne, których suma przychodów z tych umów w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadcze­nie postojowe wynosi do 1299,99 zł (mniej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2020 r.), to świadczenie postojowe przysługu­je w wysokości sumy wynagrodzeń z tych umów. Aby uzyskać świadcze­nie, przychód w miesiącu poprzedza­jącym miesiąc złożenia wniosku nie nie może przekraczać 300% przecięt­nego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłoszone­go przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS obowiązującego na dzień zło­żenia wniosku. Poza tym zawarcie umowy musi nastąpić przed 1 lutego 2020 r.

Przykład 1

Pan Maciej jest kelnerem w kawiar­ni. Pracuje na podstawie umowy zle­cenia zawartej od 10 stycznia 2020 r. na czas nieokreślony. Z umowy zlece­nia wynika, że otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w wysokości 1500 zł. Właścicielka kawiarni potwierdziła, że od 1 do 13 marca w jej kawiarni było znacznie mniej klientów, a od 14 mar­ca 2020 r. kawiarnia jest zamknięta z powodu COVID-19. W marcu 2020 r. przychód pana Macieja z umowy zle­cenia wyniósł 600 zł. Na wniosek pana Macieja właścicielka kawiarni złożyła 9 kwietnia 2020 r. e-wniosek o świad­czenie postojowe.

Pan Maciej otrzyma świadczenie postojowe za kwiecień 2020 r. w wy­sokości 2080 zł, bo spełnia następują­ce warunki:

• podlegał ubezpieczeniom społecz­nym tylko jako zleceniobiorca (nie ma innych tytułów do ubezpieczeń społecznych, np. umowy o pracę),
• umowa zlecenia została zawarta przed 1 lutego 2020 r.,
• właścicielka kawiarni potwierdziła przestój spowodowany wystąpie­niem COVID-19,
• w marcu wynagrodzenie pana Ma­cieja było niższe od 15 595,74 zł (300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z IV kwartału 2019 r. ogłoszonego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS obowiązującego na dzień złożenia wniosku).

Przykład 2

Pan Olaf jest reżyserem. Nie podlega ubezpieczeniom społecznym. Zawarł 28 stycznia 2020 r. umowę o dzieło na film dokumentalny. Zgodnie z umo­wą, po odbiorze filmu otrzyma wyna­grodzenie w wysokości 14 000 zł. Ze względu na zagrożenie epidemiczne za­mawiający odstąpił od umowy 15 mar­ca 2020 r. Pan Olaf wystąpił do zama­wiającego i ten złożył 6 kwietnia 2020 r. e-wniosek o świadczenie postojowe.

Pan Olaf otrzyma świadczenie po­stojowe za kwiecień 2020 r. w wyso­kości 2080 zł, bo:

• umowa o dzieło została zawarta przed 1 lutego 2020 r.,
• określone w umowie wynagrodze­nie jest wyższe od 1300 zł i niższe od 15 595,74 zł. (300% przecięt­nego miesięcznego wynagrodzenia z IV kwartału 2019 r. ogłoszonego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS obowiązującego na dzień zło­żenia wniosku).

Świadczenie postojowe dla samozatrudnionych

Świadczenie co do zasady wynosi 2080 zł (80% minimalnego wynagro­dzenia) i jest nieoskładkowane oraz nieopodatkowane. Żeby uzyskać to świadczenie, przychód w miesiącu po­przedzającym miesiąc złożenia wnio­sku nie może przekraczać 300% prze­ciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału (ogłoszone­go przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS obowiązującego na dzień zło­żenia wniosku). Poza tym rozpoczę­cie działalności musi nastąpić przed 1 lutego 2020 r. Przychód w miesią­cu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku musi spaść o co najmniej 15% w stosunku do miesiąca poprzedniego.

Nie trzeba zawieszać działalności, ale świadczenie przysługuje także sa­mozatrudnionym, którzy zawiesili ją po 31 stycznia 2020 r., jeżeli przychód z tej działalności z poprzedniego miesiąca nie przekroczył 300% przeciętnego mie­sięcznego wynagrodzenia z poprzednie­go kwartału ogłoszonego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emery­turach i rentach z FUS obowiązującego na dzień złożenia wniosku. Samozatrudnieni rozliczający się w formie karty podatkowej, którzy ko­rzystają ze zwolnienia z podatku VAT, otrzymają świadczenie postojowe w wy­sokości 1300 zł.

Przykład 1

Pan Adam prowadzi zakład szewski od kwietnia 2015 r. Podatek rozlicza we-dług karty podatkowej i korzysta ze zwolnienia z podatku VAT. Ze wzglę­du na zagrożenie epidemiczne w mar­cu miał mniej klientów. Złożył 1 kwiet­nia 2020 r. e-wniosek o świadczenie postojowe. Pan Adam otrzyma świadczenie postojowe w wysokości 1300 zł. Pan Adam spełnia warunki:

• podlegał ubezpieczeniom społecz­nym tylko jako przedsiębiorca,
• rozlicza podatek według karty po­datkowej i korzysta ze zwolnienia z podatku VAT,

więc przysługuje mu świadczenie po­stojowe w wysokości 1300 zł.

Przykład 2

Pani Krystyna prowadzi wyłącznie za­kład fryzjerski. Prowadzi go od listopa­da 2019 r. Ze względu na zagrożenie epidemiczne już w lutym 2020 r. wi­zyty odwołało 25% klientek, a w mar­cu ponad 50%. Złożyła 20 kwietnia 2020 r. e-wniosek o świadczenie po­stojowe. W lutym 2020 r. jej przychody wy­niosły 5000 zł a w marcu tylko 2000 zł, były więc niższe o 60%. Pani Krystyna otrzyma świadczenie postojowe w wysokości 2080 zł. Pani Krystyna spełnia warunki:

• podlega ubezpieczeniom społecz­nym tylko jako przedsiębiorca,
• rozpoczęła prowadzenie działalności przed 1 lutego 2020 r.,
• jej przychód w marcu spadł więcej niż 15% w stosunku do lutego i nie przekroczył 15 595,74 zł (300% przeciętnego miesięcznego wyna­grodzenia z IV kwartału 2019 r. ogłoszonego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS obowiązującego na dzień złożenia wniosku).

Ulga w opłacaniu składek bez opłaty prolongacyjnej – odroczenie terminu płatności lub rozłożenie na raty należności z tytułu składek

Z ulgi może skorzystać każdy płatnik składek. Dotyczy składek za przed­siębiorcę i pracujące dla niego oso­by. Nie ma znaczenia od kiedy płat­nik prowadzi działalność. Nie ma też znaczenia wielkość jego firmy. Z ulgi mogą skorzystać także samozatrud­nieni. Ulga dotyczy składek od stycz­nia 2020 r. Dzięki uldze można opła­cić składki do ZUS w dłuższym cza­sie. Jeśli płatnik złoży wniosek przed terminem płatności składek, nie po­niesie żadnych kosztów związanych z ulgą. Jeśli wniosek złoży po termi­nie opłacania składek, ZUS naliczy odsetki za zwłokę na dzień złożenia wniosku.

Przykład 1

Pani Grażyna prowadzi duży zakład kosmetyczny. Ze względu na zagro­żenie epidemiczne już w lutym wizy­ty odwołało 35% klientek, a w mar­cu ponad 50%. Pani Grażyna nie mia­ła środków na opłacenie składek za styczeń, luty i marzec 2020 r. Złoży­ła e-wniosek 8 kwietnia 2020 r. o roz­łożenie na raty należności z tytułu składek za okres od stycznia 2020 r. (łącznie ze składką za marzec 2020 r.). We wniosku wskazała, że spłatę na­leżności może rozpocząć od czerwca 2020 r. i spłacić zadłużenie w 12 ra­tach. Pani Grażyna może uzyskać zgo­dę na układ ratalny obejmujący skład­ki za styczeń i luty wraz z odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień złoże­nia wniosku (8 kwietnia 2020 r.) oraz za marzec (wniosek złożony przed ter­minem płatności, więc bez odsetek za zwłokę). Do układu ratalnego nie bę­dzie naliczona opłata prolongacyjna.

Przykład 2

Pan Michał złożył 19 marca 2020 r. e-wniosek o odroczenie terminu płat­ności składek za luty, marzec i kwie­cień 2020 r. w trybie uproszczonym. Zakład pozytywnie rozpatrzył wnio­sek i odroczył składki odpowiednio o 3 miesiące. ZUS powiadomił płatni­ka o przygotowanym aneksie, w któ­rym zniesiona została opłata prolon­gacyjna. Płatnik składek zwrócił się z e-wnioskiem o dodatkową zmianę warunków odroczenia terminu płat­ności, wydłużając spłatę składek o dodatkowy miesiąc.

Pan Michał ma możliwość anek­sowania umowy o odroczeniu termi­nu płatności składek za luty, marzec i kwiecień poprzez wydłużenie terminu zapłaty każdej składki odpowied­nio do 4 miesięcy, bez opłaty prolon­gacyjnej.

Przykład 3

Sieć hoteli zatrudniająca 256 pracow­ników w związku z wprowadzony­mi ograniczeniami w przemieszczaniu osób ze względu na zagrożenie epi­demiczne odnotowała straty w marcu i kwietniu 2020 r. Na 31 grudnia 2019 r. sieć miała niewielkie zadłużenie za okres 4 mie­sięcy i negocjuje warunki spłaty zadłu­żenia.

W jaki sposób można ubiegać się o wsparcie w ZUS?

Aby otrzymać wsparcie realizowane przez ZUS w ramach Tarczy Antykry­zysowej, trzeba złożyć odpowiedni wniosek:

• RDZ – wniosek o zwolnienie z opła­cania składek,
• RSP-C – wniosek o świadczenie po­stojowe dla umów cywilnoprawnych (wypełnia zleceniodawca lub zama­wiający),
• RSP-D – wniosek o świadczenie posto­jowe dla prowadzących działalność,
• RDU – wniosek o ulgę w opłacaniu składek (odroczenie terminu płatno­ści lub rozłożenie na raty należności z tytułu składek) bez opłaty prolon­gacyjnej.

Wszystkie te wnioski są dostęp­ne online – na Platformie Usług Elek­tronicznych (PUE) ZUS oraz na stronie www.zus.pl. Wnioski można złożyć:

• przez internet na PUE ZUS,
• za pośrednictwem poczty,
• osobiście w placówce ZUS – do skrzynki na dokumenty z napisem „Tarcza antykryzysowa” (bez kon­taktu z pracownikiem ZUS).

W przypadku problemów z wypeł­nieniem wniosku, można liczyć na po­moc pracowników ZUS. Można kon­taktować się z nimi telefonicznie.

Do dyspozycji klientów są:

• specjalne nr telefonu dostępne w dni robocze (pn.–pt.) w godzinach 7–15:
• nr telefonu 22 290 87 01

– obsługa w sprawie świadczeń z powodu poddania się kwaran­tannie lub izolacji,

– obsługa w sprawie zasiłków opiekuńczych na czas opieki nad dzieckiem w związku z za­mknięciem żłobka, klubu dzie­cięcego, przedszkola, szkoły,

• nr telefonu 22 290 87 02; nr tele­fonu 22 290 87 03– obsługa w sprawie wsparcia dla przedsiębiorców,
• ogólnopolska infolinia pod nume­rem telefonu 22 560 16 00 dostęp­na w dni robocze (pn.–pt.) w godzi­nach 7–18.

Po wybraniu „0” (połączenie z konsultantem Centrum Obsługi Telefonicznej), należy wybrać odpo­wiedni temat rozmowy:

1 − Pomoc techniczna i obsługa e-ZLA,

2 – Renty i emerytury,

3 – Zasiłki,

4 – Informacje dla ubezpieczonych,

5 – Informacje dla płatników,

7 – Wsparcie dla przedsiębiorców,

9 – Zasiłek opiekuńczy i świadczenia z powodu poddania się kwaran­tannie lub izolacji.